historia(strona 11/150)

Hiszpanie nigdy w pełni nie rozliczyli zbrodni z okresu wojny domowej w latach 30. ubiegłego wieku. Wiele ulic nadal nosi imiona faszystowskich żołnierzy. Historia stała się tabu chronionym w imię demokracji i przyszłości. Teraz pojawiają się nowe możliwości uporania się z bolesną przeszłością.

Niemieccy deweloperzy wywołali burzę. W budynku będącym niegdyś miejscem kaźni i tortur - hamburskiej siedzibie Gestapo, powstał luksusowy kompleks, z apartamentami do wynajęcia, butikami restauracją. Rodziny ofiar państwowej policji w hitlerowskich Niemczech są oburzone.

Czy będzie to ustawa kagańcowa czy narzędzie walki o polską pamięć historyczną? Nowelizację Ustawy o IPN analizuje Maciej Gablankowski - wydawca książek Normana Daviesa, Antony’ego Beevora i nowej pracy Marka Łuszczyny "Polskie obozy koncentracyjne".

Na czyje polecenie działał Lew Rywin? Czy "grupa trzymająca władzę" rzeczywiście istniała? Jeśli tak, kto do niej należał? Wybitny badacz dziejów ostatniego ćwierćwiecza, Antoni Dudek, wyjaśnia, co udało się ustalić w śledztwie dotyczącym pierwszej wielkiej afery korupcyjnej III RP. I ocenia, kto przegrał najwięcej.

Od kilkudziesięciu godzin jesteśmy świadkami poważnego kryzysu w relacjach polsko-izrealskich, cierpi też wizerunek naszego kraju w innych państwach. Dlaczego? Sprawa jest niesamowicie złożona, dlatego wyjaśniamy ją w kilku punktach.

Gdyby pokazany w "Koronie Królów" wizerunek Kazimierza Wielkiego był mniej lukrowany, widzowie mieliby szansę obejrzeć prawdziwe realia mroków średniowiecza. Historia gwałtu na Klarze, dwórce węgierskiej królowej, przebiłaby najmocniejsze sceny "Gry o tron" i serialu "Wikingowie".

"Zamawiam tosty francuskie z syropem klonowym - nie mają sobie równych w całej Warszawie. Ktoś wpadł na pomysł, by do ciasta dodać szczyptę cynamonu - dzięki temu posiadają tak wyjątkowy smak". To cytat z dofinansowanej przez ministerstwo kultury książki o generale SS. Jej autorka Magdalena Ogórek nie pozwala zapomnieć czytelnikowi, że lubi pić herbatę z cytryną. Poza informacjami o zaginionych dziełach sztuki, dostajemy też komplet informacji na temat preferencji żywieniowych byłej kandydatki SLD na prezydenta.

Aldona Anna budziła politowanie dworzan, oczekujących narodzin królewicza, i wstręt księży, widzących w niej frywolną utracjuszkę. Nie szanował jej papież. A mąż? Po dziesięciu latach małżeństwa chyba tylko życzył jej śmierci.

Brytyjczycy już nawet nie próbowali odczytywać niemieckich depesz. Inni, zniechęceni niepowodzeniem tradycyjnej kryptologii, także składali broń. Polacy podeszli do problemu od zupełnie innej strony... i skrócili wojnę o dobrych kilka lat.

Gdy Polska odzyskała niepodległość, na świecznik wypłynęły zupełnie nowe elity, które bardzo szybko zasmakowały w high lifie. Ci, którzy jeszcze niedawno tułali się po zatęchłych kanciapach drukując nielegalną prasę, teraz chadzali na prezydenckie rauty. I często robili z siebie przedstawienie.

Czy można mówić o polskim imperializmie? W ostatnich wiekach Polska częściej sama padała ofiarą drapieżnych sąsiadów, ale nie zawsze tak było. Zanim polskie imperium upadło, władcy znad Wisły bez litości podbijali kolejne krainy. Nasi sąsiedzi mogą o tym dużo opowiedzieć.

Filip Chajzer opublikował tajemniczy, krótki post, w którym wspomniał datę 27 grudnia 1918 roku. Setki internautów dziękują dziennikarzowi za przypomnienia tak ważnego dla Polski wydarzenia.

Bolesław Chrobry podbił wiele ziem, ale stołeczność Gniezna nie była zagrożona aż do 1003 roku, kiedy opanował Pragę. Czeska stolica była miastem z zupełnie innej ligi. Istnieje pogląd, że polski władca chciał przenieść swoją stolicę właśnie nad Wełtawę. A może nawet... zdążył to zrobić.

Mateusz Morawiecki, zapewne z powodu bankowej przeszłości i faktu doradzania Donaldowi Tuskowi, jest postrzegany jako PiS w wersji light. Ale to nieprawda - nowy premier ma bardzo ostre poglądy na historię PRL czy kwestie religijne. Regularnie bywa też na miesięcznicach smoleńskich, a gdy odwiedza miasto z pomnikiem smoleńskim, składa kwiaty.

Przygotował narzędzie, wybrał miejsce, a nawet ułożył plan B - na wypadek, gdyby nie udało mu się zabić już za pierwszym razem. Dlaczego Józef Piłsudski chciał popełnić samobójstwo? Jak planował odebrać sobie życie?

Podczas konserwacji zabytku w katedrze w hiszpańskiej miejscowości Burgo de Osma, naukowcy znaleźli w rzeźbie Jezusa coś niezwykłego.

Nawet w maju 1939 roku wybuch wojny wciąż nie był gwarantowany. Co ośmieliło Hitlera? Dlaczego zachodnie mocarstwa nie zdołały go powstrzymać? I czy autentycznie podjęły taką próbę?

Za darmo korony nikt by mu nie dał. A papież, z którym Władysławowi Łokietkowi przyszło negocjować okazał się szczególnie wymagający. Żeby nie powiedzieć wprost: skrajnie pazerny.

Rydz-Śmigły już w 1932 roku mówił o Piłsudskim, że to "człek nienormalny". Wiosną 1935 roku prawdy nie dało się dłużej bagatelizować. Postępowała zatrważająca degrengolada umysłowa Komendanta.

Nadzieja raz odżywa, innym razem przygasa. Czasami myślę, gdzie może być pochowany i dochodzę do wniosku, że tak ważne osoby, jak generał August Fieldorf "Nil" czy nasz ojciec, zostały tak ukryte, by nie można ich było odnaleźć. Zresztą, chyba jest mi już wszystko jedno - Ewa Koszowska rozmawia z Andrzejem Pileckim, synem rotmistrza Witolda Pileckiego. We wtorek pojawiła się informacja, że zostały odnalezione szczątki generała Augusta Emila Fieldorfa "Nila", rotmistrza Witolda Pileckiego i pułkownika Łukasza Cieplińskiego.