ZSRR(strona 6/1)

Jednym z powodów, dla których w październiku 1956 roku władze ZSRR nie zdecydowały się na interwencję zbrojną w Polsce był sprzeciw komunistycznych Chin – powiedział w programie ''Tajemnice PRL'' prof. Paweł Machcewicz, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej.

Czy współcześni mieszkańcy Rosji, nawet ci, którzy z różnych powodów uważają się za admiratorów Stalina, chcieliby wrócić do czasów stalinowskich? Oczywiście nie. W Stalina oni bardziej wierzą niż racjonalnie oceniają jego osobę i epokę - o tym, jak wyglądają dziś obchody rocznic śmierci Stalina w Rosji pisze dla WP Oleg Khlevniuk, historyk, autor książki "Stalin. Nowa biografia". Odpowiedzialny za śmierć milionów ludzi dyktator zmarł 5 marca 1953 r.

Największe straty w czasie II wojny światowej, proporcjonalnie do wielkości populacji, poniosła Polska - zginęło 17,1 proc. obywateli naszego kraju. III Rzesza, mimo że była głównym przegranym konfliktu, jest w tym zestawieniu dopiero na czwartym miejscu. Ze wszystkich krajów koalicji antyhitlerowskiej, to Związek Radziecki dźwigał największy ciężar walki. W liczbach bezwzględnych, Sowieci ponieśli największe straty. W czasie wojny stracili 27 mln ludzi.

• W 1962 r. jeden z sowieckich okrętów podwodnych był o krok od rozpętania III wojny światowej
• Odpalenie torpedy z głowicą jądrową powstrzymał jeden z oficerów
• "Szalony Iwan" to manewr, który szczególnie zagrażał okrętom NATO
• W opinii Iaina Ballantyne'a, podobne zderzenia brytyjskich i rosyjskich okrętów zdarzają się do dziś

Podczas każdej wojny trafiają się historie wychodzące poza wszelkie schematy. Jedną z nich są losy Marii Oktiabrskajej - kobiety, która za własne pieniądze kupiła czołg i siadła za jego sterami, aby pomścić śmierć męża. Jej krótka, ale błyskotliwa kariera sprawiła, że jako pierwsza czołgistka otrzymała tytuł Bohatera Związku Radzieckiego.

Gdy z Rosji zaczęły przedostawać się doniesienia mordowaniu tysięcy ludzi - również Polaków, część zachodnich komunizujących intelektualistów zaczęła usprawiedliwiać bolszewicki terror. Feliksa Dzierżyńskiego chwalono za szybkie i humanitarne pozbywanie się więźniów, za które "sami skazańcy musieli być mu wdzięczni". Kultem otoczono rewolucyjną przemoc, której depozytariuszem była radziecka policja polityczna - GPU. Zachodni "pożyteczni idioci" - jak określał ich Lenin, uwierzyli, że im szybciej zabije się wszystkich wrogów, tym prędzej będzie można odłożyć pistolety - pisze Robert Jurszo w artykule dla WP.

Rosja, jako państwo, czuje się upokorzona, bo jeszcze 25 lat temu granica jej wpływów sięgała do połowy terytorium Niemiec, aż do rzeki Łaby. Potem musiała się cofnąć o wiele dalej na Wschód. Putin chce pokazać, że dalej już nie ustąpi - mówi w rozmowie z Wirtualną Polską Roger Moorhouse, brytyjski publicysta i historyk, autor wydanej właśnie w Polsce książki "Pakt diabłów. Sojusz Hitlera i Stalina". Ekspert odnosi się do wypowiedzi rosyjskiego prezydenta, który w rocznicę zakończenia II wojny światowej, w obecności Angeli Merkel, usprawiedliwiał pakt Ribbentrop-Mołotow, mówiąc, że Polska "padła ofiarą własnej polityki". - W ten sposób wywołuje strach wśród krajów europejskich - tłumaczy historyk.

- Mogę obojętnie patrzeć na niemieckie trupy, ale nie mogę znieść widoku żyjącego Niemca - wspominała Ludmiła Pawliczenko, radziecka snajperka, która ma na swoim koncie 309 potwierdzonych trafień. - Całkowita liczba jej ofiar mogła sięgać nawet 500. W szeregach sowieckich walczyło około 2 tys. snajperek. Wojnę przeżyło zaledwie 500 z nich - pisze Robert Jurszo w artykule dla WP.

75 lat temu NKWD rozpoczęło likwidację obozów dla polskich oficerów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. Na mocy decyzji władz ZSRS wymordowano też obywateli polskich uwięzionych na zajętych przez Sowietów terenach RP. W wyniku Zbrodni Katyńskiej śmierć poniosło ok. 22 tys. osób.

Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu oddalił skargę wnuka Józefa Stalina Jewgienija Dżugaszwilego, który zarzucał dziennikowi "Nowaja Gazieta" zniesławienie Stalina w artykułach o rozstrzelaniu polskich jeńców w Katyniu w roku 1940.

Istnieje groźba, że USA i Rosja wrócą do czasów jądrowej rywalizacji - ocenia brytyjski dziennik "The Guardian". Gazeta przypomina o doniesieniach jakoby Moskwa łamała postanowienia traktatu o likwidacji pocisków rakietowych pośredniego zasięgu. Waszyngton ma się też obawiać rosyjskich atomowych okrętów podwodnych.

Jeśli Polacy nie zrobiliby tego sami, weszłaby armia radziecka - mówi w rozmowie z WP Wiktor Suworow, były oficer GRU, pytany o wprowadzenie stanu wojennego w Polsce. - Groził rozpad bloku komunistycznego, więc trzeba było go ratować. Jeśli nie zrobimy tego w Polsce, to będziemy mieć z tym samym do czynienia w Czechosłowacji, na Węgrzech itd. - wyjaśnia.

Radziecki wywiad GRU obserwował Polaków i wskazywał, którym warto pomagać, a których należałoby wyrzucić. Nie mówię, że był to bezpośredni nacisk. Jednakże ten nacisk zawsze się w jakiś sposób realizował - mówi w rozmowie z WP Wiktor Suworow, były oficer GRU. Były oficer radzieckiego wywiadu przypomina, że selekcji Polaków, którzy mieli zająć kluczowe stanowiska w polskiej armii i wywiadzie, dokonywano podczas ich wyjazdów do moskiewskich uczelni.

Mimo dysproporcji sił, Finlandia skutecznie broniła się przed agresją Sowietów. Armia Czerwona poniosła w czasie konfliktu wielokrotnie większe straty w ludziach niż wojsko fińskie, Finowie zniszczyli również ogromną ilość sowieckich czołgów i samolotów. - Najsłynniejszym fińskim strzelcem wyborowym był kapral Simo Häyhä. Przypisuje mu się 505 wrogów zabitych z karabinu snajperskiego oraz około 200 zastrzelonych walce na krótki dystans, z pistoletu lub pistoletu maszynowego. W ostatnich dniach wojny został ciężko ranny w twarz. Na pytanie zadane mu w przeprowadzonym po wojnie wywiadzie: "co pan czuł, strzelając do Rosjan?", odpowiedział krótko: "odrzut karabinu" - pisze dr Tymoteusz Pawłowski w artykule dla WP.

I wojna światowa, rewolucja październikowa i następujące po niej represje i konflikty spowodowały pojawienie się fali pozbawionych opieki bezdomnych dzieci. Było ich ok. sześć milionów. - Przez dziesiątki lat kręcono o nich filmy dokumentalne, pisano książki, poddawano analizom socjologicznym, czyniono przedmiotem naukowych dysput i dyskusji na wszystkich szczeblach władzy. Mimo to przez sto lat los bezprizornych, czyli rosyjskich "dzieci ulicy", niewiele się zmienił - pisze Aneta Wawrzyńczak w artykule dla WP.PL.

Ofiarami Wielkiego Głodu na Ukrainie padło 60 tys. Polaków. Rząd II RP odmówił im wpuszczenia do kraju - odrzucono 98 proc. wniosków, w praktyce legalnie do Polski przyjechały zaledwie 3 osoby. Pozostali byli skazani na śmierć głodową. Dochodziło nawet do aktów kanibalizmu.

W 1947 roku Winston Churchill, będąc wówczas liderem konserwatywnej opozycji, wezwał USA do dokonania ataku nuklearnego na ZSRR w celu wygrania zimnej wojny - poinformował w najnowszym wydaniu brytyjski tygodnik "Mail on Sunday".

Wojska Armii Czerwonej wkroczyły do Budapesztu. Początek drugiej fazy powstania węgierskiego - regularnych walk z oddziałami sowieckimi. Trwały do połowy listopada 1956 roku. Do końca roku dochodziło do mniejszych starć oraz strajków w zakładach pracy na terenie całego kraju.

Związek Radziecki narzucił obywatelstwo radzieckie ludności ziem wschodnich Polski, anektowanych w wyniku agresji 17 września.